Ορέστης ΜαλτέζοςΣε συνέντευξη που παραχώρησε τον Απρίλιο στο περιοδικό Vogue, η γνωστή χολιγουντιανή ηθοποιός Thandiwe Newton αποκάλυψε πως σε όλη της την καριέρα ποτέ δεν έχει αναγραφτεί με το πραγματικό της όνομα σε καμία σειρά ή ταινία στην οποία έχει εμφανιστεί. Στο κινηματογραφικό της ντεμπούτο το 1991 στην ταινία «Flirting», το όνομά της στους τίτλους γράφτηκε χωρίς την έγκρισή της ως ‘Thandie’, μια αγγλοποιημένη εκδοχή του. Παρότι τελικά το ενστερνίστηκε, οι καιροί άρχισαν να αλλάζουν και η ίδια είπε πως σκοπεύει να πάρει πίσω αυτό που δικαιωματικά της άνηκε ανέκαθεν: το όνομά της.
Στο Χόλιγουντ κάθε άλλο παρά σπάνιο είναι να αλλάζουν το όνομα των ηθοποιών. Από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι ο Cary Grant που γεννήθηκε ως Archibald Leach, ή η Judy Garland με το άχρωμο Frances Ethel Gumm. Τα μεγάλα στούντιο της εποχής είχαν καθιερώσει αυτή την τακτική σε τέτοιο βαθμό που το 1925 το περιοδικό Movie Weekly πραγματοποίησε έναν διαγωνισμό για να ανακηρυχθεί το ψευδώνυμο που θα έπαιρνε η Lucille LeSueur, ένα κορίτσι της εργατικής τάξης από το Τέξας, που θα γινόταν η κορυφαία σταρ του σινεμά Joan Crawford.
Αν παρατηρήσει κανείς θα δει πως τα ονόματα που κυριαρχούσαν στο Χόλιγουντ της κλασικής εποχής ήταν ειδικά επιλεγμένα ώστε να συμπληρώσουν την εικόνα που ήθελε το στούντιο να περάσει στο κοινό ο εκάστοτε ηθοποιός και εμπίπτουν μέσα στα λεγόμενα wasp names, δηλαδή ονόματα που δηλώνουν μια λευκή αγγλοσαξωνική και προτεσταντική καταγωγή. Αυτό υποδηλώνει ένα φυλετικό κίνητρο πίσω από την αλλαγή, από τη στιγμή που λόγω του μεγάλου μεταναστευτικού κύματος των αρχών του 20ου αιώνα η πλειοψηφία του ταλέντου στο Χόλιγουντ είχε ιταλικά, εβραϊκά και ισπανικά επώνυμα. Η καριέρα των παρακάτω τριών ηθοποιών, όλων γεννημένων στο Μπρούκλιν, αντανακλά σαφώς το παραπάνω νόημα: ο γεννημένος από Ρωσο-Εβραίους γονείς Issur Danielovitch πήρε το όνομα Kirk Douglas γιατί όπως δήλωσε ο ίδιος αργότερα, το πραγματικό του όνομα ήταν «πολύ δύσχρηστο και πολύ Σημιτικό» για το Χόλιγουντ. Ο παραγωγός της Columbia, Harry Cohn, διέταξε την αλλαγή του ονόματος και της εμφάνισης της ανερχόμενης στάρλετ Margarita Cansino, η οποία πλασαρίστηκε ως η απόλυτη αμερικανίδα Rita Hayworth, παρά την ισπανική της καταγωγή.
Αυτή η τακτική ίσχυε βέβαια και για τα τυπικά λευκά ονόματα. Ο χολιγουντιανός παραγωγός Arthur Hornblow Jr. έδωσε στην ηθοποιό Constance Keane το κομψό ονοματεπώνυμο Veronika Lake, το οποίο τόνιζε τα μπλε της μάτια. Οπως το περιέγραψε η ίδια, «το Veronika υποτίθεται πως αντιπροσώπευε τα κλασικά στοιχεία στα χαρακτηριστικά μου, και το Lake υπονοούσε την δροσιά που νιώθεις όταν τα κοιτάς».
Αυτή η μορφή ονοματοδοσίας είχε παλιότερα και τον σκοπό να δώσει μια εξωτική υπόσταση στον ηθοποιό. Η Theodosia Goodman, ένα γλυκό κορίτσι από το Οχάιο, έγινε το πρώτο ‘vamp’ sex symbol του βωβού κινηματογράφου, Theda Bara. Οι υπεύθυνοι δημοσίων σχέσεων μάλιστα έφτιαξαν μία ολόκληρη πλαστή ιστορία για την καταγωγή της, παρουσιάζοντάς την ως κόρη ενός Αιγύπτιου και μιας Γαλλίδας που γεννήθηκε στην έρημο Σαχάρα. Αυτό σταμάτησε όταν μπήκε σε ισχύ η λογοκρισία του Κώδικα Χέιζ, ο οποίος απαγόρευε οποιαδήποτε μορφή διαφυλετικής ερωτικής σχέσης, κάνοντας αδύνατον για έναν ηθοποιό να πρωταγωνιστήσει σε μια ταινία αν δεν ήταν λευκός. Τρανταχτό παράδειγμα είναι η Estelle Merle O’Brien Thompson που παρότι εργαζόταν με το φανταχτερό ψευδώνυμο Merle Oberon, ήταν αναγκασμένη να αποκρύπτει την καταγωγή της που ήταν από τη νότια Ασία και τους Μαόρι, και να λευκαίνει το δέρμα της σε όλη της την καριέρα.
Σαν κανόνα, τα στούντιο είχαν την τάση να επαναπροσδιορίζουν την εικόνα των ηθοποιών τους σε ακραίο αμερικανικό βαθμό επειδή οι μεγιστάνες που διοικούσαν το Χόλιγουντ πίστευαν πως αυτός ήταν ο τύπος στον οποίο άνηκε ο μέσος θεατής. Αυτή η παντοδύναμη πλασματική ιδέα του μέσου θεατή έχει επιτρέψει στους ιθύνοντες και τους διοικούντες να επιβάλλουν τις προκαταλήψεις τους για δεκαετίες, βασισμένοι στην εικασία ότι αυτός ο τυπικός κινηματογραφόφιλος δεν πρόκειται να δεχτεί οτιδήποτε έξω από τη δική του εμπειρία. Αυτές οι προκαταλήψεις βρίσκονταν σε πλήρη δυναμική στην Αμερική των μέσων του προηγούμενου αιώνα, ακόμα και ανάμεσα σε εβραϊκής καταγωγής επιχειρηματίες. Το ότι οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονταν από οικογένειες μεταναστών και είχαν ήδη δει το όνομά τους να παραποιείται, ίσως να τους έκανε πιο εξοικειωμένους με τη διαδικασία αυτή, την οποία αντιμετώπιζαν σαν ένα είδος κοινωνικής απορρόφησης.
Φτάνοντας στη δεκαετία του 1970, σταρ εβραϊκής καταγωγής όπως η Barbra Streisand και ο Elliott Gould διατηρούσαν τα ονόματά τους αλλά ο ρατσισμός και η τυποποίηση συνεχιζόταν. Ο Ramón Antonio Gerardo Estévez έγινε Martin Sheen όταν δεν μπορούσε να βρει ρόλους για ηθοποιούς ισπανικής καταγωγής, ενώ ακόμα και το 1986 η έφηβη Winona Horowitz επέλεξε το επώνυμο Ryder για το κινηματογραφικό της ντεμπούτο.
Τα ανορθόγραφα, συντομευμένα και αγγλοποιημένα ονόματα ηθοποιών πλέον γίνονται ολοένα και πιο μη αποδεκτά αφού θεωρούνται πως εκμηδενίζουν την εκπροσώπηση και υποδηλώνουν πως το λευκό δυτικό κοινό δεν προτίθεται να θυμηθεί ή να προφέρει τα πραγματικά τους ονόματα. Βραβευμένοι ηθοποιοί όπως ο Riz Ahmed, η Lupita Nyong’o, η Saoirse Ronan και ο Rami Malek έχουν βοηθήσει στον επαναπροσδιορισμό του τι σημαίνει ‘εμπορικό’ όνομα, υποστηρίζοντας θερμά τη γλώσσα και την καταγωγή τους. Εν έτει 2021, η αισιόδοξη απόφαση της Thandiwe Newton να επανοικειοποιηθεί το όνομά της είναι ένα ακόμα καρφί στο φέρετρο του συστήματος της αγγλοποίησης, και η βιομηχανία του θεάματος μόνο καλό έχει να πάρει από αυτό.
Ορέστης Μαλτέζος
*Ακολουθήστε το Punked.gr στο Google News για να ενημερώνεστε άμεσα για όλα τα νέα μας άρθρα!
