It’s the most wonderful time of the year! Τουλάχιστον για όσους ζούμε άνετοι στη ζέστη -και τη ζεστασιά- του σπιτιού μας, έχοντας συμφωνήσει ή ότι δεν μας ενδιαφέρει τι συμβαίνει απ’ έξω ή ότι θα προσποιούμαστε πως δεν βλέπουμε ή ότι θα μας ενοχλεί τόσο ώστε να προσφέρουμε το κατιτί μας, ησυχάζοντας έτσι και τη συνείδησή μας-μέρες που ‘ναι, αν όχι απλώς επιδεικνύοντας το φιλάνθρωπο κοινωνικό προφίλ μας. Δώρα, ψώνια, στολίδια, λαμπιόνια, γλυκά, λουκούλλεια γεύματα, όλα συμβάλλουν στο κλίμα ευφορίας της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων. Και φυσικά, μουσική! Την πρώτη φορά που θα ακούσεις Mariah Carey ή Wham, μόλις ο Frank Sinatra ή ο Bing Crosby τρυπώσουν στις προτεινόμενες μουσικές σου, ξέρεις ότι τα ψέματα τελείωσαν, γιατί… It’s beginning to look a lot like Christmas! Αυτή η θεματική μουσική που, έτσι και μπει ο Δεκέμβριος, ακούγεται πλέον παντού έως και τις πρώτες μέρες του νέου έτους, διαγράφει έναν αέναο κύκλο σε ετήσια βάση· τα τραγούδια που θεωρούνται πλέον κλασικά, κυριαρχούν εδώ και πολλές δεκαετίες, ενώ όσο κι αν προστίθενται νέα, είναι ελάχιστα εκείνα τα οποία καταφέρνουν να μπουν «σφήνα» κάθε φορά, και κατά κανόνα όχι για πολύ.
Η περίοδος 1940-60 είναι οπωσδήποτε η «χρυσή» σε ό,τι αφορά την παραγωγή χριστουγεννιάτικων-πρωτοχρονιάτικων κομματιών, με χώρα προέλευσης βεβαίως τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, των οποίων η ανάπτυξη στον ευρύτερο χώρο της τέχνης κάθε άλλο παρά επηρεάστηκε από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που κατέστρεψε με περισσότερους από έναν τρόπους ένα πολύ μεγάλο μέρος του υπόλοιπου πλανήτη. Περί τις δύο πρώτες δεκαετίες δέσποζαν αναμφίβολα η κλασική και η jazz, με μεγάλες ορχήστρες αλλά και χορωδίες, που πλαισίωναν τους σολίστ, ενώ βαθμιαία αυτός ο ήχος άρχισε να διανθίζεται από rockabilly και pop χαρακτηριστικά, με όρους ‘50s-‘60s ασφαλώς. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για υπέροχα τραγούδια, που όχι απλώς άντεξαν στο χρόνο, αλλά έχουν προσδιορίσει μουσικά ό,τι περιστρέφεται γύρω από τα Χριστούγεννα. Αν το σκεφτεί κάποιος, είναι με τεράστια διαφορά ό,τι δημοφιλέστερο αυτής της ηλικίας υπάρχει στο χώρο του… ακροάματος, με το οποίο όλες οι επόμενες γενιές έχουν παραμείνει οργανικά εξοικειωμένες, πόσο μάλλον μετά την ομογενοποίηση -ή αμερικανοποίηση;- του παγκοσμιοποιημένου δυτικού πολιτισμού. Ένας νέος άνθρωπος μπορεί να ακούσει τον Frank Sinatra να τραγουδάει εν έτει 1968 ή και 1948 το από το 1934 Santa Claus Is Comin’ to Town, και να μην του κάνει καμία αίσθηση. Μπορεί ακόμη και να αγνοεί το όνομα του τραγουδιστή, αλλά τη φωνή του την αναγνωρίζει οπουδήποτε και το κομμάτι το ξέρει φυσικά.
Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η ιστορία πολλών άλλων εξαιρετικών και -ακόμη πιο- διαχρονικών κομματιών, που φαντάζουν ίσως της ίδιας εποχής στη συνείδησή μας, ωστόσο η πρωτόλεια μορφή τους χάνεται στα βάθη των αιώνων, στη Γηραιά Ήπειρο πλέον, και συγκεκριμένα στον 17ο αιώνα ή ακόμη νωρίτερα! Σε εποχές, δηλαδή, που η φεουδαρχία υπήρχε και τότε, αλλά αφορούσε εκτάσεις γης και δεν συνδεόταν άρρηκτα με την ηλεκτρονική εξέλιξη της τεχνολογίας. Πολλά τραγούδια εξ αυτών διείσδυσαν σε ουκ ολίγες χώρες, αποκτώντας μεταφρασμένο στίχο, με την Ελλάδα να αποτελεί χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα. Στο εορταστικό πνεύμα κι εμείς, λοιπόν, παρουσιάζουμε 50 αγαπημένα μας χριστουγεννιάτικα τραγούδια/κάλαντα/ύμνους με χρονολογική σειρά, όσο είναι εφικτό κάτι τέτοιο για τα παλαιότερα. Στον τίτλο του καθενός αναγράφεται το έτος της πρώτης ηχογράφησής του -όταν αυτό έχει νόημα, ωστόσο η version που παραθέτουμε κάθε φορά είναι κατά κανόνα μεταγενέστερη. Άλλωστε όλα αυτά τα Christmas carols/songs έχουν ερμηνευθεί από αμέτρητους καλλιτέχνες κι έχουν διασκευαστεί αναρίθμητες φορές. Κάποιες versions, ωστόσο, μας αρέσουν περισσότερο από άλλες. Τέλος, σημειώνεται ότι όλοι οι καλλιτέχνες είναι Αμερικανοί, εκτός αν διευκρινίζεται κάτι διαφορετικό.
- What Child Is This / The Bells of Christmas – Johnny Mathis / Frank Sinatra
Η μελωδία μας επιστρέφει στο Greensleeves, ένα παραδοσιακό αγγλικό τραγούδι στα τέλη του 16ου αιώνα. Οι στίχοι του What Child Is This γράφτηκαν από τον William Chatterton Dix το 1865, το οποίο μεταφρασμένο έφτασε κάποια στιγμή και στην Ελλάδα ως Ποιο να ‘ναι Αυτό το Μικρό Παιδί ή Ο μικρός Χριστός, που τραγούδησε ο Πασχάλης το 1980 στο συλλογικό άλμπουμ Λευκά Χριστούγεννα. Ο σπουδαίος Johnny Mathis ερμήνευσε το τραγούδι το 1958 και το συμπεριέλαβε στο album Merry Christmas. Δέκα χρόνια αργότερα, ο «τεράστιος» Frank Sinatra ηχογράφησε το Bells of Christmas μαζί με τα τρία παιδιά του, Nancy, Tina και Frank Jr., στη γνώριμη μουσική, αλλά με διαφορετικούς στίχους. Το κομμάτι συμπεριλήφθηκε στο album The Sinatra Family Wish You a Merry Christmas.
2. God Rest Ye Merry, Gentlemen – Libera
Ένα παραδοσιακό αγγλικό τραγούδι και αυτό, οι καταβολές του οποίου ανάγονται στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, ενώ από τον επόμενο προκύπτουν και οι πρώτες έντυπες εκδόσεις του. Όπως συμβαίνει κατά κανόνα σε τέτοιες περιπτώσεις, οι στίχοι έχουν υποστεί ορισμένες διαφοροποιήσεις στην πορεία εκατοντάδων χρόνων, οι οποίες ωστόσο δεν είναι ικανές να το αποκόψουν από τις ρίζες του. Η Libera, γνωστή και ως Angel Voices, είναι μια εξαιρετική παιδική χορωδία αρρένων με έτος ίδρυσης το 1995 και έδρα στο Λονδίνο, η οποία το 2013 έδωσε μια υπέροχη συναυλία στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Πατρικίου στο Armagh της Βορείου Ιρλανδίας, που κυκλοφόρησε σε CD ως Angels Sing: Christmas in Ireland. Πέρα από τις παιδικές φωνές, που έχουν πάντοτε προβάδισμα σε τέτοιες περιπτώσεις, πόσο μάλλον όταν είναι κορυφαίου επιπέδου, όπως οι συγκεκριμένες, επιλέγουμε αυτήν την εκτέλεση, καθώς η ενορχήστρωση αναδεικνύει φολκλορικούς ήχους που έρχονται από τα βάθη των αιώνων.
- Joy to the World – Libera
Γράφτηκε το 1719 από τον Isaac Watts, ενώ η σύνθεση ανήκει στον Lowell Mason από το 1848. Ο ένας και μοναδικός Bing Crosby έχει ερμηνεύσει το τραγούδι στο live album A Christmas Sing with Bing Around the World (1956), ωστόσο στην παρούσα φάση θα επιμείνουμε λίγο ακόμη στην εκτέλεση της Libera, καθώς στην πλειοψηφία τους αυτά τα ιστορικά, κυριολεκτικά, κομμάτια είναι κατ’ εξοχήν χορωδιακά. Άλλωστε το Joy to the World εμπνέεται από τον εκκλησιαστικό χώρο -όπως πολλά από τα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, τα οποία, για την ακρίβεια, ταξινομούνται ως ύμνοι- και συγκεκριμένα τον 98ο Ψαλμό του Δαβίδ. Μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, ενώ στην Ελλάδα έγινε γνωστό ως Χαίρει η Γη κι οι Ουρανοί.
- Hark! The Herald Angels Sing – Frank Sinatra
Εμφανίζεται στην Αγγλία περί το πρώτο μισό του 18ου αιώνα και εμπνέεται από τον στίχο 2,14 του Κατά Λουκάν ευαγγελίου, στον οποίο οι άγγελοι υμνούν τον Θεό. Στιχουργικά, αποδίδονται credits στους Charles Wesley και George Whitefield, δύο εκ των ιδρυτών του προτεσταντικού παρακλαδιού των Μεθοδιστών, ενώ η μουσική δανείζεται από το Vaterland, in deinen Gauen, που αποτελεί το δεύτερο μέρος του Festgesang ή, αλλιώς, της Καντάτας του Γουτεμβέργιου (1840), σε σύνθεση του Γερμανού Felix Mendelssohn. Ο Sinatra ερμηνεύει με υπέροχο τρόπο το Hark! The Herald Angels Sing στο album A Jolly Christmas from Frank Sinatra (1957), το οποίο μάλιστα το 2003 έγινε πλατινένιο στις Η.Π.Α..
- O Come, All Ye Faithful (Adeste Fideles) – Frank Sinatra
Χρονολογείται στα μέσα του 18ου αιώνα και αποδίδεται σε περισσότερους από έναν δημιουργούς. Η αρχική έκδοσή του ήταν στα λατινικά, ενώ η αγγλική μετάφραση προέκυψε το 1841 από έναν καθολικό ιερέα ονόματι Frederick Oakeley. Το κομμάτι έχει τραγουδηθεί από πάρα πολύ κόσμο, αλλά συχνά είναι πολύ δύσκολο να σταθεί οποιοσδήποτε δίπλα σε μια ερμηνεία του Sinatra, ο οποίος το συμπεριέλαβε και αυτό στο δίσκο του, A Jolly Christmas from Frank Sinatra, σε μια υπέροχη version μαζί με το φωνητικό σύνολο που τον πλαισιώνει.
- Twelve Days of Christmas – Bing Crosby
Πρωτοεμφανίστηκε στην Αγγλία στα τέλη του 18ου αιώνα και παρότι επενδύθηκε μουσικά με περισσότερους από έναν τρόπους, η μελωδία του Βρετανού συνθέτη Frederic Austin από το 1909 είναι αυτή που άντεξε στο χρόνο, δίχως οι στίχοι να παραμείνουν αναλλοίωτοι καθ’ όλο αυτό το διάστημα. Το 1949 ο Bing Crosby, ένας από τους δημοφιλέστερους και πιο επιδραστικούς καλλιτέχνες του 20ού αιώνα, ίσως ο πρώτος αυτού του βεληνεκούς, ερμήνευσε το Twelve Days of Christmas με τον πιο ζεστό τρόπο, σε συνεργασία με το γκρουπ των Andrews Sisters, για το album Christmas Greetings.
- The First Noel – Andy Williams
Παρουσιάστηκε στην Αγγλία στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ενώ τη μουσική προσέθεσε σύντομα ο Davies Gilbert. Και σ’ αυτήν την περίπτωση οι στίχοι διαφοροποιήθηκαν μερικώς έως τη σημερινή μορφή τους. Ο εξαιρετικός τραγουδιστής και ηθοποιός Andy Williams τραγούδησε εμπνευσμένα το κομμάτι, συμπεριλαμβάνοντας το First Noel στο δωδέκατο studio album του, The Andy Williams Christmas Album (1963), το οποίο έγινε άμεσα χρυσό στις Η.Π.Α. και πλατινένιο το 1986.
- O Tannenbaum – Nat King Cole
Είναι ένα από τα σπουδαία τραγούδια που έχει κληροδοτήσει η γερμανική πολιτισμική κληρονομιά σε ολόκληρο τον κόσμο εν όψει Χριστουγέννων. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1824, σε στίχους του εκ της Λειψίας συνθέτη Ernst Anschütz, ενώ μεταφράστηκε σε πολλές χώρες, όπως στην Αγγλία ως O Christmas Tree και βεβαίως στην Ελλάδα ως Ω, Έλατο! Ο αξέχαστος Nat King Cole, που πέθανε σε ηλικία μόλις 45 ετών, είχε τραγουδήσει τη γερμανική version πέντε χρόνια νωρίτερα για το album Magic of Christmas (1960), το οποίο μάλιστα σκαρφάλωσε στην έκτη θέση των εγχώριων charts. Η στιχουργική σύνδεση του αυθεντικού τραγουδιού με τα Χριστούγεννα είναι δευτερεύουσας σημασίας και προκύπτει έμμεσα, καθώς στο επίκεντρο τίθεται η ιδιότητα του αειθαλούς ελάτου ως συμβόλου σταθερότητας, χειμώνα-καλοκαίρι, ανεξαρτήτως κρύου ή ζέστης.
- Silent Night – Bing Crosby
Το ιστορικό αυτό τραγούδι γεννήθηκε επίσης στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα και συνιστά μια σπουδαία δωρεά της αυστριακής παράδοσης στον υπόλοιπο κόσμο, και συγκεκριμένα του συνθέτη Franz Xaver Gruber. Μεταφράστηκε… παντού, φτάνοντας βεβαίως και στην Ελλάδα ως Άγια Νύχτα. Το Stille Nacht, όπως είναι ο τίτλος του πρωτότυπου, γράφτηκε το 1816 και τραγουδήθηκε για πρώτη φορά την παραμονή των Χριστουγέννων, δύο χρόνια αργότερα, στον Ναό του Αγίου Νικολάου στο Σάλτσμπουργκ. Η αγγλική μετάφραση προέκυψε το 1859, ενώ εμείς ακούμε το Silent Night από την υπέροχη εκτέλεση του Crosby, ο οποίος το 1947 ηχογράφησε για τρίτη φορά το κομμάτι (1935 και 1942 οι δύο πρώτες) και το συμπεριέλαβε στο δεύτερο release της συλλογής του, Merry Christmas, δύο χρόνια μετά την αρχική κυκλοφορία (1945). Μισό αιώνα αργότερα, το 1995, ο δίσκος μετονομάστηκε σε White Christmas, ελέω της ασύλληπτης επιτυχίας του ομώνυμου κομματιού σε ορίζοντα δεκαετιών. Το Merry Christmas πιστοποιήθηκε χρυσό στην Αμερική το 1970.
- Cantique De Noel (O Holy Night) – Andrea Bocelli
Γαλλικής προέλευσης το συγκεκριμένο, γεννήθηκε μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα ως Cantique De Noel, σε στίχους του ποιητή Placide Cappeau και μουσική του συνθέτη Adolphe Adam. Την αγγλική απόδοση, ως O Holly Night, επιμελήθηκε ο John Sullivan Dwight, ωστόσο εμείς επιλέγουμε την ερμηνεία του εκπληκτικού Ιταλού τενόρου Andrea Bocelli, ο οποίος συμπεριέλαβε τη γαλλική version του τραγουδιού στο 13ο studio album του, My Christmas (2009), με παραγωγό τον σπουδαίο Καναδό συνθέτη David Foster, κάτοχο 15 βραβείων Grammy μέχρι τότε! Ο δίσκος κυκλοφόρησε Νοέμβριο και μπήκε στο top 20 των βρετανικών charts (no. 18), ενώ σάρωσε στις Η.Π.Α., όπου ανέβηκε έως τη δεύτερη θέση και έγινε άμεσα δύο φορές πλατινένιος! Δύο μήνες νωρίτερα, ο Bocelli είχε δώσει μεγάλη συναυλία στο Λος Άντζελες, που παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο στο DVD My Christmas Special. Από αυτό το concert απολαμβάνουμε την εντυπωσιακή εκτέλεση του εμβληματικού καλλιτέχνη.
- Angels we have heard of high (Les Anges dans nos campagnes) – Andrea Bocelli
Πρόκειται για γαλλικό τραγούδι και σ’ αυτήν την περίπτωση, που δημοσιεύτηκε το 1842, ενώ την αγγλική στιχουργική προσαρμογή έκανε ο Βρετανός καθολικός -τότε ιερέας- James Chadwick, είκοσι χρόνια αργότερα. Η μουσική είναι βασισμένη στον εκκλησιαστικό ύμνο Gloria (Gloria in Excelsis Deo), ενώ εμείς προτιμούμε και πάλι την συγκλονιστική απόδοση του Andrea Bocelli από τη συναυλία του στο Λος Άντζελες το 2009, ο οποίος τραγουδά σε δύο γλώσσες, πλαισιωμένος από τον David Foster, μια εξαιρετική ορχήστρα αλλά και χορωδία.
- It Came Upon the Midnight Clear – Frank Sinatra
Προέκυψε το 1850 σε μουσική του Richard Storrs Willis για ένα ποίημα του Edmund Sears, που είχε γραφτεί ένα χρόνο νωρίτερα. Οι περισσότερες στροφές παραλείπονται πλέον προκειμένου η διάρκειά του να κυμαίνεται περί τα τρία λεπτά. Μία δεκαετία μετά την πρώτη φορά, το 1957 ο Frank Sinatra ερμήνευσε με υπέροχο τρόπο το τραγούδι, συμπεριλαμβάνοντας και αυτό στο album A Jolly Christmas from Frank Sinatra, στο οποίο συμμετέχουν επίσης το φωνητικό σύνολο των Ralph Brewster Singers και η ορχήστρα του Gordon Jenkins.
- Jingle Bells – Frank Sinatra
Τα κάλαντα που έγιναν γνωστά στην Ελλάδα ως… Τρίγωνα Κάλαντα, δημιουργήθηκαν το 1857 από τον James Lord Pierpont και κυκλοφόρησαν υπό τον τίτλο The One Horse Open Sleigh. Εκτιμάται ότι το κομμάτι είχε γραφτεί αρχικά για την Ημέρα των Ευχαριστιών, εν τούτοις ήδη από τις αμέσως επόμενες δεκαετίες συνδέθηκε με τα Χριστούγεννα. Και σ’ αυτήν την περίπτωση, οι στροφές που συνηθίζεται να τραγουδιούνται σήμερα είναι λιγότερες. Ο Sinatra ηχογράφησε ξανά το τραγούδι για τις ανάγκες του A Jolly Christmas from Frank Sinatra (1957), μετά το 1946, ενώ την εκτέλεση εκείνου του single είχε συμπεριλάβει στο album Christmas Songs by Sinatra (1948).
- Deck the Halls – Bing Crosby
Οι στίχοι του παραδοσιακού βρετανικού τραγουδιού, που κάποια στιγμή έφτασε και στην Ελλάδα ως Γιορτινά Τραγούδια Ηχούνε, γράφτηκαν το 1862 από τον Σκωτσέζο Thomas Oliphant, σε μια ουαλική μελωδία που χρονολογείται περί τον 16ο αιώνα και αρχικά είχε χρησιμοποιηθεί στο εγχώριο πρωτοχρονιάτικο κομμάτι Nos Galan. Το 1949 o Bing ηχογράφησε το Deck the Halls και το συμπεριέλαβε στο album Christmas Greetings.
- O Little Town of Bethlehem – Frank Sinatra
Το ποίημα γράφτηκε το 1868 από τον κληρικό Phillips Brooks, ενώ τη μουσική συνέθεσε ο Lewis Redner. Αργότερα χρησιμοποιήθηκαν και άλλες μελωδίες, ωστόσο το O Little Town of Bethlehem επικράτησε με την αρχική. Για το A Jolly Christmas from Frank Sinatra (1957) ο αγαπημένος τραγουδιστής ηχογράφησε εκ νέου το κομμάτι, δέκα χρόνια μετά την προηγούμενη φορά, σε μια πιο σύντομη version τώρα, όμως με την ίδια αισθαντικότητα που τον διακρίνει αλλά και την εμπειρία που είχε αποκτήσει πλέον σε ηλικία 42 ετών.
- Carol of the Bells (Shchedryk) – Libera
Είναι το πρώτο τραγούδι της λίστας μας που γράφτηκε τον 20ό αιώνα και προέρχεται από την Ουκρανία! Σε μουσική του Mykola Leontovych, στα μέσα της δεκαετίας του ’10 γεννιέται το Shchedryk, το οποίο περιγράφει την εμφάνιση ενός χελιδονιού σε αγροτικό σπίτι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, προοιωνίζοντας μια εύφορη και καρποφόρα χρονιά. Από το 1919 και εξής προωθείται στη Δύση χάρη στην παγκόσμια περιοδεία της Εθνικής Χορωδίας της Ουκρανίας, ενώ το 1936 ο Peter J. Wilhousky εισάγει τον αγγλικό στίχο, αμιγώς χριστουγεννιάτικο πλέον, και το Carol of the Bells δεν αργεί να αποκτήσει χαρακτήρα κλασικού κομματιού. Η εκτέλεση της αγγλικής παιδικής χορωδίας αρρένων Libera είναι αδιανόητη και γι’ αυτό την αναδεικνύουμε, εκ νέου από τη συναυλία της το 2013 στη Βόρειο Ιρλανδία.
- Santa Claus Is Comin’ to Town (1934) – Bing Crosby, Frank Sinatra, The Jackson 5
Αυτό το all-time classic τραγούδι υπογράφεται από τους John Frederick Coots και Haven Gillespie, ενώ ηχογραφείται για πρώτη φορά από την ορχήστρα του Harry Reser, παρουσιάζοντας τον drummer Tom Stacks στα φωνητικά. Ο τελευταίος θα έβρισκε αποτρόπαιο θάνατο δύο χρόνια αργότερα, σε ηλικία μόλις 36 ετών, από πυρκαγιά που ξέσπασε στο εστιατόριο όπου έπαιζε, όντας ένας εκ των συνολικά εννιά νεκρών της τραγωδίας. Το τραγούδι μεταφράστηκε σε πολλές χώρες του κόσμου, ενώ στην Ελλάδα ακούγεται ως Πρωτοχρονιά – Πρωτομηνιά από τον Πασχάλη στο συλλογικό project Λευκά Χριστούγεννα (1980), ή, με άλλους στίχους, ως Ο Αϊ-Βασίλης πάλι θα ‘ρθει, από τον Θάνο Καλλίρη και την Παιδική Χορωδία του Σπύρου Λάμπρου στο δίσκο Χριστούγεννα στον Galaxy (1995).
Για το Santa Claus Is Comin’ to Town είναι αδύνατο να καταλήξουμε σε μία συγκεκριμένη version, παρότι έχουν ήδη διαφανεί οι προτιμήσεις μας. Κατ’ εξαίρεση, θα ξεχωρίσουμε τρεις, όλες εξαιρετικές και απολύτως κλασικές. Η πρώτη έρχεται από το 1943 και τον Bing Crosby, ο οποίος ηχογράφησε με τις Andrews Sisters και την ορχήστρα του Vic Schoen. Το κομμάτι παρουσιάστηκε ως B-side του single Jingle Bells, ενώ δύο χρόνια αργότερα συμπεριλήφθηκε στο album Merry Christmas. Το 1948 ο Frank Sinatra κυκλοφόρησε τη δική του έκδοση στο album Christmas Songs by Sinatra, με ηχογράφηση της προηγούμενης χρονιάς. Στην αυγή των ‘70s οι αδερφοί Jackson (The Jackson 5) παρουσίασαν το τέταρτο studio album τους, Jackson 5 Christmas Album (1970), με μοναδικό single μάλιστα το Santa Claus Is Comin’ to Town, στο οποίο κεντρίζει το ενδιαφέρον το hook ακριβώς στη φράση αυτή.
- Winter Wonderland (1934) – Bing Crosby
Ό,τι κοντινότερο σε Χριστούγεννα/Πρωτοχρονιά στους στίχους αυτού του τραγουδιού, τους οποίους υπογράφει ο Richard Bernhard Smith, βρίσκεται στο χειμωνιάτικο σκηνικό και τα κουδούνια του έλκηθρου της πρώτης σειράς. Σε μουσική Felix Bernard, το Winter Wonderland περιστρέφεται γύρω από ένα ρομαντικό ειδύλλιο, που σε συνάρτηση με ένα πνεύμα οικογενειακής θαλπωρής και παιχνιδιών στο χιόνι δεν άργησε να συνδεθεί με την εορταστική περίοδο. Ο Bing Crosby συμπεριέλαβε το Winter Wonderland ως εναρκτήριο τραγούδι του album I Wish You a Merry Christmas (1962).
- We Wish You A Merry Christmas – Crouch End Festival Chorus
Για τη διάδοση αυτού του τόσο χαρακτηριστικού παραδοσιακού τραγουδιού ευθύνεται ο Άγγλος συνθέτης και Λέκτορας του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, Arthur Warrell (1935). Η αρχική μορφή-ευχή ήταν σε πρώτο ενικό πρόσωπο και είναι μάλιστα αυτή που τραγουδά ο Crosby στο ομότιτλο άλμπουμ του, όπως είδαμε προηγουμένως. Το ίδιο το ποιηματάκι απαντάται σε παραλλαγές ήδη από έναν αιώνα νωρίτερα! Εν προκειμένω επιλέγουμε την υποδειγματική version από τη συνεργασία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Πράγας με την Crouch End Festival Chorus, συμφωνική χορωδία του Λονδίνου, και το album The Greatest Christmas Choral Classics (2015).
- I’ve Got My Love to Keep Me Warm (1937) – Dean Martin
Το τραγούδι γράφτηκε από τον… Ρωσοαμερικανό συνθέτη Irving Berlin για το musical On the Avenue, ενώ έκτοτε το διασκεύασαν πολλοί καλλιτέχνες. Είναι ακόμη ένα που, παρότι έχει συνδεθεί με την χριστουγεννιάτικη περίοδο, δεν έχει την παραμικρή σχετική αναφορά. Συνδέεται, ωστόσο, στο βαθμό που αναφέρεται στην κακοκαιρία και τον χιονιά του Δεκεμβρίου, αλλά ό,τι κι αν συμβαίνει έξω (τι λέγαμε στην αρχή;), αφήνει αδιάφορο τον πρωταγωνιστή της ιστορίας, καθώς έχει την αγάπη του να τον κρατά ζεστό! Η αγαπημένη μας απόδοση του κομματιού ανήκει στον πολυπράγμονα -ως τραγουδιστή, ηθοποιό και παρουσιαστή- Dean Martin, ο οποίος το 1959 συμπεριέλαβε το I’ve Got My Love to Keep Me Warm στο τέταρτο studio album του, A Winter Romance.
- White Christmas (1942) – Bing Crosby
Με όρους αριθμών, είναι το απόλυτο κομμάτι των Χριστουγέννων, και πάλι από τον Irving Berlin, αυτή τη φορά για τις ανάγκες του musical Holiday Inn. Πρωταγωνιστεί μάλιστα ο ίδιος ο Bing Crosby, ο οποίος χρειάστηκε μόλις ένα τραγούδι προκειμένου να γίνει αθάνατος. Με την υπέροχη φωνή του ερμηνεύει το White Christmas, που συμπεριλαμβάνεται στο album Song Hits from Holiday Inn, ενώ τρία χρόνια αργότερα παρουσιάστηκε και στο Merry Christmas. Το 1947 ο ηθοποιός και τραγουδιστής ηχογράφησε εκ νέου το κομμάτι, στη version η οποία έχει επικρατήσει σήμερα, καθώς το πρωτότυπο φθάρθηκε αρκετά ώστε να μη μπορεί να αναπαραχθεί σε περαιτέρω αντίτυπα. Πάνω απ’ όλα, όμως, το White Christmas είναι το κορυφαίο single όλων των εποχών σε πωλήσεις(!), οι οποίες υπολογίζονται σε περισσότερα από 50 εκ. αντίτυπα σε φυσική μορφή και αποκλειστικά από τον Crosby(!), ενώ ο αριθμός αυτός είναι διπλάσιος συνολικά, από τις εκτελέσεις και άλλων καλλιτεχνών! Εμείς αναδεικνύουμε τόσο το σχετικό στιγμιότυπο της ταινίας, στο οποίο τραγουδά μαζί με τη συμπρωταγωνίστριά του, Marjorie Reynolds, και βεβαίως την πιο διαχρονική έκδοση. Τέλος, με τη φωνή του Bing Crosby το White Christmas συμπληρώνει το top 10 των καλύτερων χριστουγεννιάτικων τραγουδιών όλων των εποχών στα αμερικανικά charts!
- Happy Holiday (1942) / The Holiday Season – Andy Williams (1963)
Ο μουσικά πολυγραφότατος Irving Berlin πέθανε το 1989 σε ηλικία 101 ετών(!), ενώ στην καριέρα του υπολογίζεται ότι συνέθεσε συνολικά περί τα 1.500 τραγούδια! Το Happy Holiday είναι ακόμη ένα δημιούργημά του για το Holiday Inn, με ερμηνευτή προφανώς τον Bing Crosby, ωστόσο στην περίπτωση αυτή αγαπάμε ιδιαίτερα μια διαφορετική version. Παραμονές Χριστουγέννων του 1945 η -συγγραφέας, ηθοποιός, περιστασιακά συνθέτις και σπανίως τραγουδίστρια- Kay Thompson παρουσίασε το τραγούδι Holiday Season στο Hollywood Bowl. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1963, ο σπουδαίος Andy Williams «πάντρεψε» τα δύο τραγούδια σε διασκευή Marty Paich, και τα συμπεριέλαβε στο album The Andy Williams Christmas Album.
- I’ll be Home for Christmas – Bing Crosby (1943)
Σε μουσική Walter Kent και στίχους Kim Gannon, ο Bing Crosby ήταν ο πρώτος που ηχογράφησε το τραγούδι, ενώ μετά από μια δικαστική διαμάχη προστέθηκε και το όνομα του Buck Ram ως στιχουργού. Το I’ll be Home for Christmas αφηγείται άρρητα από την οπτική των Αμερικανών στρατιωτών που πολεμούσαν μακριά από την πατρίδα τους κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και είναι πραγματικά μια υπέροχη σύνθεση, με την εξίσου όμορφη φωνή του Crosby. Ως single κυκλοφόρησε άμεσα, ενώ δύο χρόνια αργότερα συμπεριλήφθηκε στο album Merry Christmas.
- Have yourself a Merry Little Christmas (1944) – Frank Sinatra
Γράφτηκε για το musical Meet Me in St. Louis, σε μουσική Hugh Martin και στίχους Ralph Blane, και ερμηνεύτηκε από την πρωταγωνίστρια της ταινίας, Judy Garland. Το 1957 ο Frank Sinatra ηχογράφησε για δεύτερη φορά το τραγούδι, δέκα χρόνια μετά την πρώτη του, και το συμπεριέλαβε πλέον στο album A Jolly Christmas from Frank Sinatra, version η οποία είναι σήμερα η πλέον δημοφιλής μεταξύ των δύο, σε μία ακόμη επιβλητική παρουσία του σπουδαιότατου καλλιτέχνη.
- Let It Snow! Let It Snow! Let It Snow! (1945) – Dean Martin
Το τραγούδι γράφτηκε το καλοκαίρι του ίδιου έτους σε μουσική Jule Styne και στίχους Sammy Cahn, προσπαθώντας να… δροσιστούν! Μπορεί να μην έχει την παραμικρή αναφορά στην εορταστική περίοδο καθ’ αυτή, ωστόσο η… κακοκαιρία του και το πυκνό χιόνι που πέφτει, ήταν ό,τι χρειαζόταν προκειμένου να καταταγεί σύντομα στα χριστουγεννιάτικα! Η πρώτη ερμηνεία ανήκει στον Vaughn Monroe, ωστόσο εμείς αγαπάμε ιδιαίτερα αυτήν του Dean Martin, ο οποίος ηχογράφησε το κομμάτι τόσο το 1959 για το album A Winter Romance, όσο και το 1966 για το δίσκο The Dean Martin Christmas Album, καθώς ενδιάμεσα άλλαξε εταιρία. Δημοφιλέστερη παραμένει η πρώτη από τις δύο versions, την οποία και προτιμούμε. Μάλιστα στα charts των Η.Π.Α. κατατάσσεται ως το ένατο καλύτερο χριστουγεννιάτικο τραγούδι όλων των εποχών!
- The Christmas Song (1946) – Nat King Cole
Και αυτό γεννήθηκε μια καυτή μέρα του καλοκαιριού(!), ένα ή δύο χρόνια νωρίτερα, από τον Mel Torme, ο οποίος έβαλε μουσική στους στίχους του Robert Wells. Το Christmas Song είναι συνυφασμένο με τον εξαιρετικό Nat King Cole, στενό φίλο των δύο πρώτων. Αυτός ήταν βεβαίως ο πρώτος ερμηνευτής του τραγουδιού, δις εντός του 1946, ενώ το επανεκτέλεσε ακόμη δύο φορές, το 1953 και το 1961. Η τελευταία version, την οποία και επιλέγουμε, είναι η πλέον διαδεδομένη σήμερα, κατά πάσα πιθανότητα η καλύτερη, η πρώτη σε στερεοφωνική ηχογράφηση, και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο album The Nat King Cole Story. Με τη φωνή του συγκεκριμένου, το τραγούδι τοποθετείται ως το τέταρτο καλύτερο χριστουγεννιάτικο ever στα αμερικανικά charts!
- Here Comes Santa Claus (Right Down Santa Claus Lane) [1947] – Gene Autry, Elvis Presley
Ηθοποιός, μουσικός και σπουδαίος τραγουδιστής της country, ο Gene Autry έγραψε τους στίχους αυτού του χαρακτηριστικού κομματιού, ενώ τη μουσική προσέθεσε ο Oakley Haldeman. Ο πρώτος εμπνεύστηκε από την χριστουγεννιάτικη παρέλαση της προηγούμενης χρονιάς στο Hollywood, όπου εμφανίστηκε έφιππος, με το πλήθος να κραυγάζει τη φράση που έγινε ο τίτλος του τραγουδιού. Κυκλοφόρησε ως single, ενώ ο Autry το ηχογράφησε άλλες δύο φορές εντός δεκαετίας, το 1953 για την ίδια εταιρία και το 1957 για την προσωπική του. Η πρώτη εκ των τριών είναι η πλέον δημοφιλής και εκείνη την οποία επιλέγουμε… για αρχή. Διαφορετική, αλλά εξίσου εξαιρετική είναι η version του «Βασιλιά του Rock and Roll». Το 1957 ο ένας και μοναδικός Elvis Presley διασκεύασε το Here Comes Santa Claus (Right Down Santa Claus Lane) και το συμπεριέλαβε στο εκπληκτικό τρίτο studio album του και πρώτο χριστουγεννιάτικο, Elvis’ Christmas Album. Σε συνδυασμό με όλες τις επανακυκλοφορίες του, ο δίσκος αυτός θεωρείται σήμερα 17 φορές πλατινένιος στις Η.Π.Α.(!), ενώ παγκοσμίως υπερβαίνει τα 20 εκ. αντίτυπα· αριθμός, που τον καθιστά best-selling album ever μεταξύ των χριστουγεννιάτικων, αλλά και εκ των κορυφαίων σε πωλήσεις γενικότερα.
- Blue Christmas (1948) – Elvis Presley
Μπορεί να έγινε γνωστό με τον «Βασιλιά», ωστόσο η σκούφια του κρατάει από πολύ νωρίτερα. Το τραγούδι υπογράφουν οι Billy Hayes και Jay W. Johnson, ενώ κυκλοφόρησε για πρώτη φορά με τη φωνή του Doye O’Dell. Τα επόμενα δύο χρόνια διασκευάστηκε αρκετές φορές, κάποιες εκ των οποίων σημείωσαν σημαντική επιτυχία, όμως τίποτε κοντά σ’ αυτό που θα ακολουθούσε. Δίχως να το κυκλοφορήσει σε single πριν από το 1964, ο Elvis συμπεριέλαβε και το Blue Christmas στο εντυπωσιακό Elvis’ Christmas Album (1957), καθιερώνοντας το κομμάτι μεταξύ των all-time classic χριστουγεννιάτικων για… μελαγχολούντες ερωτευμένους και μη!
- Sleigh Ride (1948) – Andy Williams
Αρχικά κυκλοφόρησε ως ορχηστρικό κομμάτι σε σύνθεση Leroy Anderson, ηχογραφημένο από την Boston Pops Orchestra, ενώ οι στίχοι προστέθηκαν από τον Mitchell Parish το 1950. Μια εξαιρετική version του τραγουδιού προσφέρει η θρυλική Ella Fitzgerald στο album Ella Wishes You a Swinging Christmas (1960), εν τούτοις η αγαπημένη μας -αν και λιγότερο δημοφιλής- προέρχεται από τον Andy Williams, ο οποίος ανοίγει το album Merry Christmas (1965) με το Sleigh Ride. Από το 1989 ο δίσκος έχει πιστοποιηθεί πλατινένιος στην Αμερική.
- Rudolph, the Red-Nosed Reindeer (1949) – Dean Martin
Δέκα χρόνια μετά την ομότιτλη παιδική ιστορία του Montgomery Ward, ο Johnny Marks βασίζεται σ’ αυτήν και γράφει το συγκεκριμένο τραγούδι, που θα γίνει άμεσα ένα από τα πιο αγαπημένα χριστουγεννιάτικα για μικρά παιδιά και άλλα, των οποίων η καρδιά επιμένει πεισματικά να ανήκει αυτήν την περίοδο -και όχι μόνο- στη Winter Neverland. Το original κομμάτι ερμηνεύεται από τον Gene Autry και αρχίζει με μια στροφή η οποία ονοματίζει τους υπόλοιπους οκτώ ταράνδους του έλκηθρου του Αϊ-Βασίλη, πριν αρχίσει την ιστορία του Rudolph. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για παράφραση αποσπάσματος του A Visit from Saint Nicholas, ενός ποιήματος εκείνης της εποχής. Το Rudolph, the Red-Nosed Reindeer μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, ενώ στην Ελλάδα έγινε γνωστό ως Ρούντολφ, το Ελαφάκι. Η version του Autry σάρωσε σε πωλήσεις, ωστόσο εμείς αγαπάμε ιδιαίτερα αυτήν του Dean Martin, στην οποία παρεμπιπτόντως παραλείπεται το εισαγωγικό τετράστιχο. Η ηχογράφηση έγινε το 1959 για το album A Winter Romance.
- Baby, It’s Cold Outside (1949) – Dean Martin
Το τραγούδι είχε γραφτεί από τον Frank Loesser ήδη από το 1944 και ήταν αυτό που επέλεξε να τραγουδήσει με τη σύζυγό του, Lynn Garland, σ’ ένα πάρτι διασημοτήτων του Hollywood, στο πλαίσιο μιας παράδοσης που ήθελε τους… φωνητικά ταλαντούχους προσκεκλημένους να τραγουδούν. Το Baby, It’s Cold Outside έκανε θραύση, έγινε must σε κάθε ανάλογη συγκυρία έκτοτε και λειτούργησε ως εισιτήριο υπέρ του ζεύγους, για όλα τα πάρτι των επόμενων χρόνων. Επισήμως το κομμάτι εμφανίστηκε το 1949 στο κωμικό-ρομαντικό musical Neptune’s Daughter, κερδίζοντας μάλιστα Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού την αμέσως επόμενη χρονιά! Στιχουργικά δεν υπάρχει συσχετισμός με τις γιορτές των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς, αλλά αυτό δεν το εμπόδισε να λογίζεται ως «εορταστικό», καθώς προβάλλει το γνωστό «χουχουλιάρικο» πνεύμα των ημερών, ελέω παγετού εν προκειμένω. Αυτό αναδεικνύεται και στην ίδια την ταινία, καθώς οι τέσσερεις πρωταγωνιστές προσπαθούν να επιτύχουν το… σκοπό τους: ο Ricardo Montalban να πείσει πάση θυσία την Esther Williams να παραμείνει, καθώς θα παγώσει από το κρύο έξω, αν κάνει πως φεύγει, η δε Betty Garrett να κρατήσει με ανάλογη ζέση τον Red Skelton στο χώρο της! Το σχετικό απόσπασμα του Neptune’s Daughter είναι απλά υπέροχο και γι’ αυτό το κρατάμε! Δέκα χρόνια αργότερα, ο Dean Martin ηχογράφησε την αγαπημένη μας διασκευή του Baby, It’s Cold Outside εκτός ταινίας, και πάλι για το A Winter Romance.
- Mele Kalikimaka – Bing Crosby & The Andrews Sisters (1950)
Είναι ένα υπέροχο καλοκαιρινό… χριστουγεννιάτικο τραγουδάκι, το οποίο σκάρωσε ο R. Alex Anderson ένα χρόνο νωρίτερα, όταν μια συνάδελφός του αναρωτήθηκε γιατί δεν υπάρχουν χαβανέζικα Christmas songs. Ο ίδιος το πήρε σοβαρά και μέσα σε λίγες μέρες το Mele Kalikimaka, που σημαίνει Merry Christmas, ήταν έτοιμο. Ο Bing Crosby τύχαινε να είναι γνωστός του και ενθουσιάστηκε τόσο, όταν άκουσε το κομμάτι, ώστε δεν άργησε να το κυκλοφορήσει ως B-side στο single Poppa Santa Claus. Το τραγούδι περιγράφει τις ηλιόλουστες καιρικές συνθήκες που επικρατούν στην Χαβάη κατά την εορταστική περίοδο, ενώ αυτή τη φορά ο τραγουδιστής μοιράζεται το μικρόφωνο με τις Andrews Sisters, πλαισιωμένοι και πάλι από την ορχήστρα του Vic Schoen.
- Silver Bells – Bing Crosby & Carol Richards (1950)
Το τραγούδι υπογράφεται από τους Jay Livingston και Ray Evans, ενώ μαζί με το προηγούμενο ανήκουν μεταξύ εκείνων που άνοιξαν το χορό των χριστουγεννιάτικων της δεκαετίας του ’50. Το Silver Bells είχε ήδη προλάβει να ακουστεί νωρίτερα εντός του έτους, στην ταινία Lemon Drop Kid με τις φωνές των Bob Hope και Marilyn Maxwell. Ο Crosby ηχογράφησε το κομμάτι μαζί με την Carol Richards και το παρουσίασε ως B-side του single That Christmas Feeling, σε έναν ήχο που παραμένει οικείος ακόμη και οκτώ δεκαετίες αργότερα.
- Little Drummer Boy (1951) – Tabernacle Choir at Temple Square
Δημιουργήθηκε το 1941 από την Katherine Kennicott Davis, δέκα χρόνια πριν από την πρώτη ηχογράφησή του, που έγινε από την Οικογένεια Trapp (Trapp Family Singers), η ιστορία της οποίας αναδείχθηκε μέσα από τη θρυλική ταινία Sound of Music (1965) με πρωταγωνίστρια τη Julie Andrews. Αρχικά μάλιστα το τραγούδι ήταν ευρύτερα γνωστό ως Carol of the Drum, ενώ έλαβε πολύ μεγαλύτερη δημοσιότητα όταν το 1958 το ερμήνευσε η χορωδία του Harry Simeone. Το πασίγνωστο Little Drummer Boy μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, ενώ έφτασε βεβαίως και στην Ελλάδα ως Ο Μικρός Τυμπανιστής. Εμείς ξεχωρίζουμε μια εντυπωσιακή εκτέλεση του κομματιού από την Tabernacle Choir at Temple Square, τη χορωδία η οποία ιδρύθηκε από Μορμόνους το 1847(!) στην ευρύτερη περιοχή που σήμερα αποτελεί την Πολιτεία της Γιούτα στις Η.Π.Α., τότε ως Mormon Tabernacle Choir. Η πρώτη συναυλία της πραγματοποιήθηκε το 1873, ενώ σήμερα αριθμεί 360 χορωδούς(!), που ενισχύονται από 85μελή ορχήστρα, οι μουσικοί της οποίας εναλλάσσονται σε σύνολο περισσότερων εκ 200 εθελοντών! Η συγκεκριμένη live version του Little Drummer Boy περιλαμβάνεται στο album Christmas Best (2021).
- It’s Beginning to Look a Lot Like Christmas – Perry Como, Bing Crosby (1951)
Ο επισημότερος… ανεπίσημος προπομπός των Χριστουγέννων δημιουργήθηκε από τον Meredith Willson, ενώ με απόσταση δύο εβδομάδων κυκλοφόρησαν δύο διαφορετικές versions, που παραμένουν εξίσου κλασικές μέχρι σήμερα, ανεξαρτήτως προτιμήσεων. Προηγήθηκε αυτή του τραγουδιστή και ηθοποιού Perry Como, ο οποίος ανέπτυξε πολύ πλούσια δισκογραφική δραστηριότητα στην καριέρα του, με σημαντική παρουσία και στο χώρο των Christmas songs. Για τις ανάγκες του κομματιού συνεργάστηκε με τις Fontane Sisters και την ορχήστρα του Mitchell Ayres. Η δεύτερη εκτέλεση του It’s Beginning to Look a Lot Like Christmas, την οποία επίσης αγαπάμε ιδιαίτερα, ανήκει στον Bing Crosby, αρχίζοντας μάλιστα με ορισμένα επικού χαρακτήρα ορχηστρικά μουσικά μέτρα. Με τη στιβαρή μελωδική φωνή του ο καλλιτέχνης παραμένει «εγγύηση» για πολλοστή φορά, ως ο κατ’ εξοχήν μετρ του είδους, παρότι υπάρχουν αρκετοί που διεκδικούν αυτόν τον τίτλο, οι περισσότεροι εκ των οποίων έχουν ήδη αναφερθεί μέχρι τώρα. Εν προκειμένω συνεργάζεται με τους Jud Conlon’s Rhythmaires στα φωνητικά και την ορχήστρα του John Scott Trotter.
- Santa Baby – Eartha Kitt with Henri Rene and His Orchestra (1953)
Σε μουσική του Philip Springer και στίχους της Joan Javits, η Eartha Kitt ερμηνεύει το τραγούδι που θα αποδεικνυόταν το μεγαλύτερο hit της καριέρας της, υπενθυμίζοντας ότι ήταν καλό κορίτσι όλη τη χρονιά και συνεπώς ο Αϊ-Βασίλης δεν θα πρέπει να της χαλάσει τα χατίρια! Το Santa Baby λογοκρίθηκε σε αρκετές από τις Ηνωμένες Πολιτείες του Νότου, καθώς ο στίχος θεωρήθηκε υπέρ το δέον υπαινικτικός, ενώ το εξώφυλλο του single επίσης δεν βοήθησε! Η ηχογράφηση έγινε με τη συμμετοχή της ορχήστρας του Henri Rene, ενώ, ειδικά από το 1999 και εξής, το κομμάτι έχει διασκευαστεί από αμέτρητους καλλιτέχνες.
- The Christmas Waltz (1954) – Frank Sinatra
Το τραγούδι γράφτηκε κατά παραγγελία του Frank Sinatra προς τον συνθέτη Jule Styne εν μέσω καλοκαιριού, αλλά εν όψει Χριστουγέννων. Ο Styne απευθύνθηκε άμεσα στον στιχουργό Sammy Cahn και τα πράγματα δεν άργησαν να πάρουν το δρόμο τους, όχι όμως πριν ο Cahn εκφράσει το δισταγμό του για οτιδήποτε χριστουγεννιάτικο υπήρχε πιθανότητα να προκύψει μετά την ασύλληπτη επιτυχία που σημείωνε επί χρόνια το White Christmas του δημιουργού Irving Berlin. Μάλιστα το τελευταίο έμελλε να ανοίγει το single του Sinatra(!), με το Christmas Waltz να παρουσιάζεται ως B-side. Το κομμάτι ηχογραφήθηκε από τον ίδιο ακόμη δύο φορές, το 1957 και το 1968. Η δεύτερη version, την οποία και επιλέγουμε, συμπεριλαμβάνεται στο album A Jolly Christmas from Frank Sinatra και θεωρείται η πλέον γνωστή σήμερα, με τη συμμετοχή του φωνητικού συνόλου των Ralph Brewster Singers.
- Jingle Bell Rock – Bobby Helms (1957)
Είναι από τα κλασικότερα χριστουγεννιάτικα κομμάτια της δεκαετίας του ’50, στο οποίο προστίθενται πλέον rockabilly χαρακτηριστικά, ενώ ξεχωρίζει η ηλεκτρική κιθάρα του Hank Garland με το χαρακτηριστικό riff στο ξεκίνημα, και όχι μόνο. Το Jingle Bell Rock υπογράφεται από τους Joseph Carleton Beal και James Ross Boothe, ενώ ερμηνεύεται από τον Bobby Helms, τραγουδιστή στο χώρο της country κατά κύριο λόγο, ο οποίος έγραψε ιστορία με το συγκεκριμένο, πλαισιωμένος από το φωνητικό γκρουπ της Anita Kerr. Δίχως να δικαιωθούν, credits για τη δημιουργία του τραγουδιού διεκδίκησαν μέχρι τέλους τόσο ο Garland όσο και ο ίδιος ο Helms, ισχυριζόμενοι ότι το αρχικό track που πήραν στα χέρια τους λεγόταν Jingle Bell Hop, ήταν πολύ κατώτερο και είχε ελάχιστη σχέση με το τελικό παραγόμενο, σε όλα τα επίπεδα. Ανεξαρτήτως αυτών, το Jingle Bell Rock κατατάσσεται ως το τρίτο καλύτερο Christmas song όλων των εποχών στα αμερικανικά charts(!), ενώ κατά τις εβδομαδιαίες μετρήσεις βρέθηκε στο peak της τροχιάς του… 63 χρόνια αργότερα(!), σκαρφαλώνοντας στην τρίτη θέση στο ξεκίνημα του 2020.
- Mistletoe and Holly – Frank Sinatra (1957)
Αυτό το απλό όσο και υπέροχο τραγούδι είναι το μοναδικό του album A Jolly Christmas from Frank Sinatra, για τη δημιουργία του οποίου ο τελευταίος λαμβάνει credits, δίπλα στους Dok Stanford και Hank Sanicola. Κατά το ίδιο έτος, το Mistletoe and Holly κυκλοφόρησε και ως single, ενώ μπορεί να ισχυριστεί κάποιος με σχετική ασφάλεια ότι πρόκειται για ένα από τα πλέον υποτιμημένα χριστουγεννιάτικα κομμάτια του Sinatra, που κρύφτηκε στη σκιά άλλων. Ο ίδιος πάντως φρόντισε να το αναδείξει την ίδια χρονιά, στο ξεκίνημα ενός all-time classic εορταστικού τηλεοπτικού επεισοδίου, στο οποίο υποδέχεται «στο σπίτι του» τον έτερο «τεράστιο» της όλης ιστορίας, Bing Crosby, και μαζί τραγουδούν όλα αυτά τα τραγούδια που μας συντροφεύουν σε ετήσια βάση. Το επεισόδιο έχει τίτλο Happy Holidays with Bing and Frank και προβλήθηκε στις 20/12/57.
- Rockin’ Around the Christmas Tree – Brenda Lee (1958)
Είναι κατά πάσα πιθανότητα το σπουδαιότερο χριστουγεννιάτικο hit των ‘50s, για το οποίο ευθύνεται εν προκειμένω ο Johnny Marks ως δημιουργός, και βεβαίως η Brenda Lee, η οποία μπορεί αργότερα να έγινε σπουδαία και τρανή, όταν όμως τραγούδησε το συγκεκριμένο βρισκόταν σε ηλικία μόλις 13 ετών και δέκα μηνών! Μάλιστα η επιτυχία του τραγουδιού προέκυψε αναδρομικά, κατά την επόμενη δεκαετία. Η Lee αριθμούσε μέχρι τότε ελάχιστα singles και μηδέν studio album, ενώ ο Marks είχε στο… εορταστικό βιογραφικό του το Rudolph, the Red-Nosed Reindeer, εννιά χρόνια νωρίτερα. Το Rockin’ Around the Christmas Tree περιλαμβάνει ένα ωραιότατο solo από τον Boots Randolph στο σαξόφωνο, ενώ στη μία κιθάρα βρίσκεται ο Hank Garland, ο οποίος την προηγούμενη χρονιά είχε υποβάλλει τα διαπιστευτήριά του μέσα από το Jingle Bell Rock· το παίξιμό του είναι πράγματι αναγνωρίσιμο. Το τραγούδι… ενίσχυσε την παρουσία του rockabilly στα Christmas songs, ενώ στα αμερικανικά charts τοποθετείται ως δεύτερο καλύτερο όλων των εποχών! Την καλύτερή του επίδοση στις εβδομαδιαίες μετρήσεις έχει σημειώσει στη σύγχρονη εποχή, της ψηφιοποίησης, με δεύτερη θέση στις Η.Π.Α. (2019) και πέμπτη στο Ηνωμένο Βασίλειο (2022), όπου θεωρείται δύο φορές πλατινένιο από το 2021.
- Christmas Auld Lang Syne – Bobby Darin (1960)
Ελάχιστα είναι τα παλαιότερα τραγούδια της λίστας μας από τo Auld Lang Syne, το οποίο απαντάται στη Μεγάλη Βρετανία ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα. Είναι ένα αποχαιρετιστήριο άσμα, που κατά παράδοση συνδέεται με τον χρόνο που φεύγει, ωστόσο δεν περιορίζεται αποκλειστικά εκεί, γι’ αυτό και μπορεί να ακουστεί από κηδείες μέχρι την Τελετή Λήξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο (2022), όπως συνέβη. Πολλοί είναι οι τραγουδιστές που το έχουν ερμηνεύσει εν όψει Πρωτοχρονιάς, εν τούτοις ο τραγουδιστής και ηθοποιός Bobby Darin ήταν αυτός που το πήγε ένα βήμα παραπέρα, κάνοντας μια πραγματικά πολύ όμορφη ερμηνεία. Εξ ολοκλήρου με νέους, αποκλειστικά χριστουγεννιάτικους στίχους από τον Manny Kurtz και ενορχήστρωση του Frances Philip Military, το Christmas Auld Lang Syne κυκλοφόρησε ως single. Όταν το 1991 η άνθηση των CDs επέτρεψε δισκογραφικά projects μεγαλύτερης διάρκειας, το κομμάτι συμπεριλήφθηκε στη νέα έκδοση του album The 25th Day of December with Bobby Darin (1960). Βάσει της σχετικής αναζήτησης, αλλά με επιφύλαξη, φαίνεται ότι οι δύο versions διαφέρουν μεταξύ τους αποκλειστικά και μόνο τονικά, καθώς η μία -την οποία επιλέγουμε και που πρόκειται πιθανότατα για εκείνη του single- ερμηνεύεται ένα τόνο ψηλότερα από την άλλη, όντας πανομοιότυπες κατά τα άλλα. Ο Darin απεβίωσε σε ηλικία μόλις 37 ετών (1973), αντιμετωπίζοντας σοβαρά προβλήματα υγείας.
- We Wish You the Merriest (1961) – Bing Crosby with Frank Sinatra and Fred Waring
Αυτό το απολαυστικό τραγούδι-σφηνάκι παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από τον ίδιο τον δημιουργό του, Les Brown, σε ομώνυμο συλλογικό album μαζί με ακόμη έντεκα tracks από διαφορετικούς καλλιτέχνες. Τρία χρόνια αργότερα οι Bing Crosby και Frank Sinatra δεν έχασαν ευκαιρία! Σε συνεργασία με τον Fred Waring και το σχήμα του, τους Pennsylvanians, συμπεριέλαβαν το We Wish You the Merriest στο album 12 Songs of Christmas (1964) ως τελευταίο κομμάτι του, όπως και στην περίπτωση του Brown. Είναι το πιο ανάλαφρο και ευδιάθετο κομμάτι της λίστας μας, ιδεατό προκειμένου να αποδώσει τη γενικότερη αφέλεια και ανεμελιά των εορταστικής περιόδου!
- It’s the Most Wonderful Time of the Year – Andy Williams (1963)
Σε μουσική George Wyle και στίχους Edward Pola, αυτό το κλασικό εορταστικό τραγούδι των ‘60s γράφτηκε αποκλειστικά για τον Andy Williams και το album The Andy Williams Christmas Album. Εν τούτοις ως single κυκλοφόρησε μόλις ένα χρόνο αργότερα, καθώς το 1963 προτιμήθηκε η προώθηση της version του White Christmas από τον τραγουδιστή. Η επιτυχία του It’s the Most Wonderful Time of the Year έμελλε να είναι τέτοιου βαθμού, ώστε πλέον κατατάσσεται στην έβδομη θέση των κορυφαίων χριστουγεννιάτικων τραγουδιών όλων των εποχών στα αμερικανικά charts! Μάλιστα, στη σύγχρονη εποχή έχει καταγράψει τις καλύτερες επιδόσεις του, ανεβαίνοντας στο no. 5 των Η.Π.Α. (2021) και στο no. 9 της Μεγάλης Βρετανίας (2022), όπου θεωρείται platinum από το 2019.
- A Holly Jolly Christmas – Burl Ives (1964)
Σηματοδότησε το τρίτο μεγάλο χριστουγεννιάτικο hit του δημιουργού Johnny Marks σε ισάριθμες δεκαετίες, ενώ γράφτηκε δύο χρόνια νωρίτερα από την πρώτη εκτέλεσή του, που ανήκει στο παιδικό φωνητικό γκρουπ των Quinto Sisters. Η διάσημη -και εντελώς διαφορετική από την original- version του μουσικού και ηθοποιού Burl Ives ακολούθησε άμεσα, κυκλοφορώντας σε single, ενώ το 1965 συμπεριλήφθηκε στο album Have a Holly Jolly Christmas. Το A Holly Jolly Christmas έγινε ένα από τα διαχρονικότερα εορταστικά κομμάτια των ‘60s και σήμερα τοποθετείται στο no. 5 των κορυφαίων Christmas songs ever στην Αμερική, έχοντας σκαρφαλώσει επίσης έως την τέταρτη θέση των εβδομαδιαίων charts (2020).
- Feliz Navidad – Jose Feliciano (1970)
Είναι η πρώτη μεγάλη συνεισφορά… των ‘70s στο εορταστικό ρεπερτόριο της περιόδου. Σε μόλις τέσσερεις στίχους, τους οποίους «άπλωσε» σε τρία λεπτά μέσα από τη χαρούμενη μελωδία του, ο Jose Feliciano ερμήνευσε το τραγούδι του και έγραψε ιστορία… έστω και όχι αμέσως. “Feliz Navidad / Prospero año y Felicidad / I want to wish you a Merry Christmas / From the bottom of my heart”! Ο Πορτορικανός δημιουργός έχει παραδεχθεί ότι το τραγούδι προέκυψε σε μια περίοδο που του έλειπε η οικογένειά του στη Νέα Υόρκη και όχι μόνο, ενώ ο ίδιος διέμενε πλέον στο Λος Άντζελες, καθώς θυμόταν τις παραδοσιακές τους συνήθειες, στις οποίες δεν μπορούσε να συμμετέχει σ’ εκείνη τη φάση. Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερες από δύο δεκαετίες προκειμένου το Feliz Navidad να γίνει must σε ετήσια βάση, αλλά αυτό δεν το εμπόδισε να θεωρείται σήμερα το έκτο καλύτερο χριστουγεννιάτικο τραγούδι όλων των εποχών στις Η.Π.Α.! Στην ίδια θέση αναρριχήθηκε και το 2021, στις εβδομαδιαίες μετρήσεις.
- Happy Xmas (War Is Over) – John & Yoko / The Plastic Ono Band with the Harlem Community Choir (1971)
Ένα χρόνο μετά τη διάλυση των ανυπέρβλητων Beatles, ο John Lennon συνέχιζε πλέον την όχι και τόσο μοναχική πορεία του, καθώς συνεργαζόταν εν πολλοίς με τη σύζυγό του, Yoko Ono, και τη μπάντα που είχαν φτιάξει, γνωστή ως Plastic Ono Band. Από τη σύμπραξη όλων αυτών αλλά και μιας παιδικής χορωδίας του Χάρλεμ προέκυψε το συγκεκριμένο single, κορυφώνοντας την ειρηνευτική ακτιβιστική δραστηριότητα που οι John και Yoko ανέπτυσσαν εδώ και χρόνια, συμμετέχοντας στο ευρύτερο κίνημα εναντίον του πολέμου της Αμερικής στο Βιετνάμ, που βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Έτσι, λοιπόν, η ευχή για ευτυχισμένα Χριστούγεννα, την περίοδο κατά την οποία οι μεγάλοι ξαναγίνονται παιδιά, χαίρονται και διασκεδάζουν, συνοδεύεται από την υποσημείωση ότι «ο πόλεμος έχει τελειώσει, αν έτσι το θέλεις».
Το τραγούδι είναι δεικτικό των αντιθέσεων που προκύπτουν μεταξύ της φρίκης μιας εμπόλεμης ζώνης και της Γης της Επαγγελίας οπουδήποτε στο δυτικό κόσμο της εποχής, εν μέσω της ξένοιαστης και χαρούμενης εορταστικής περιόδου. Το δεύτερο αντικατοπτρίζεται άμεσα στο ίδιο το τραγούδι, παρότι προδίδεται από τη διάχυτη μελαγχολία του, που δεν… συνάδει ακριβώς με το πνεύμα της γενικής ευφορίας των Χριστουγέννων. Για το πρώτο φροντίζει ακόμη περισσότερο το πιο πρόσφατο βίντεο του τραγουδιού μέχρι σήμερα (2003), στο οποίο προβάλλονται σοκαριστικές εικόνες από τον πόλεμο στο Βιετνάμ και ουκ ολίγους άλλους που ακολούθησαν έως τότε σ’ ολόκληρο τον κόσμο· γι’ αυτό και είναι διαθέσιμο προς προβολή αποκλειστικά με μετάβαση στο YouTube. Το single κυκλοφόρησε στο Ηνωμένο Βασίλειο ένα χρόνο αργότερα, σημειώνοντας άμεσα την επιτυχία που δεν κατόρθωσε στις Η.Π.Α.. Ανέβηκε στην τέταρτη θέση των charts, έφτασε έως το no. 2 μετά τη δολοφονία του Lennon (1980), ενώ από το 2019 θεωρείται πλατινένιο.
- Wonderful Christmastime – Paul McCartney (1979)
Ο έτερος Καππαδόκης των Beatles επέλεξε το πρώτο του single στη μετά-Wings εποχή να είναι ένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι. Ηχογραφήθηκε μάλιστα μαζί με τα κομμάτια που θα διαμόρφωναν το δεύτερο προσωπικό album του, McCartney II (1980). Το Wonderful Christmastime είναι ο τρίτος και τελευταίος εκπρόσωπος των ‘70s στη λίστα μας, έχοντας αγαπηθεί αναμενόμενα στο Ηνωμένο Βασίλειο περισσότερο απ’ οπουδήποτε αλλού, ανεβαίνοντας τότε στο no. 6 των charts, ενώ από το 2020 λογίζεται πλατινένιο εντός συνόρων. Όσο «βασική» είναι η σύνθεση του Paul McCartney, εξίσου απλό είναι το μήνυμα που στέλνει εν όψει εορτών: “Simply having a wonderful Christmastime”!
- Last Christmas – Wham! (1984)
Είναι το «θωρηκτό» των ‘80s στα Christmas songs, σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο σπουδαίος George Michael γράφει και ερμηνεύει με τον Andrew Ridgeley για τους Wham! το κομμάτι που θα τους τοποθετήσει μεταξύ των κορυφαίων καλλιτεχνών που προηγήθηκαν και τραγούδησαν για τα Χριστούγεννα. Οι συστάσεις περιττεύουν για το Last Christmas, που κυριάρχησε στην κατηγορία μετά την εποχή των κλασικών, ο κύκλος της οποίας έδειξε να έχει κλείσει περίπου 20 χρόνια νωρίτερα. Με αυτά τα δεδομένα και πέρα από το ένδοξο παρελθόν, το τραγούδι δεν είχε αντίπαλο για τουλάχιστον μία δεκαετία. Στην εποχή του σκαρφάλωσε έως το no. 2 των βρετανικών charts, ενώ στη σύγχρονη ανέβηκε και στην κορυφή (2021). Το φυσικό αντίτυπο του single έγινε άμεσα πλατινένιο, έχοντας κυκλοφορήσει ως double A-side με το Everything She Wants, που ένα μήνα νωρίτερα είχε συμπεριληφθεί στο δεύτερο και τελευταίο άλμπουμ του σχήματος, Make It Big. Ψηφιακά, το single έχει προσθέσει ακόμη τρεις πλατίνες μέχρι το 2021. Στις Η.Π.Α. αναρριχήθηκε έως την έβδομη θέση (2022), από το 2019 έχει πιστοποιηθεί δύο φορές platinum, ενώ θεωρείται το όγδοο καλύτερο χριστουγεννιάτικο τραγούδι όλων των εποχών!
Όσο εμβληματικό είναι δικαίως το Last Christmas, άλλο τόσο σπουδαίο -ως διαχρονικό και όχι μόνο- παραμένει το συνοδευτικό βίντεο σε σκηνοθεσία Andy Morahan. Η συνεργασία με το γκρουπ σε τρία κομμάτια (Everything She Wants και Wake Me Up Before You Go-Go, τα προηγούμενα), του άνοιξε το δρόμο για πολλές δεκάδες αντίστοιχες δουλειές με σωρεία «τεράστιων» καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων οι Michael Jackson, Elton John, Paul McCartney, Ozzy Osbourne, Billy Joel, Mariah Carey, Tina Turner, Meat Loaf, Bon Jovi και οι μπάντες AC/DC, Aerosmith, Pet Shop Boys, Tears for Fears, Guns N’ Roses και Van Halen.
- Merry Christmas Everyone – Shakin’ Stevens (1985)
Ένα απολαυστικό χορευτικό τραγούδι από τον Ουαλό συνθέτη και ερμηνευτή, σε στίχους Bob Heatlie, το οποίο τα πήγε περίφημα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ εμείς εξακολουθούμε να το θυμόμαστε κάθε χρόνο. Κυκλοφόρησε ως single, κλείνοντας τη χρονιά και ανοίγοντας το 1986 ευρισκόμενο στην κορυφή των βρετανικών charts. Μάλιστα κατά την πενταετία 2017/18-2021/22 το Merry Christmas Everyone επανέρχεται σταθερά στο top 10. Από το 2021 έχει πιστοποιηθεί τρεις φορές πλατινένιο στο Μεγάλο Νησί και μία στη Γερμανία από το 2022. Ο Shakin’ Stevens βρισκόταν σε εξαιρετική τροχιά σε προσωπικό επίπεδο, έχοντας τα πρώτα του -και μάλιστα αρκετά- hits από το ξεκίνημα της δεκαετίας, στην πορεία μιας καριέρας που «έτρεχε» ήδη από το 1970 σε δισκογραφικό επίπεδο.
- All I Want for Christmas Is You – Mariah Carey (1994)
Είναι με τεράστια διαφορά το πλέον επιτυχημένο εμπορικά χριστουγεννιάτικο τραγούδι όλων των εποχών και συγχρόνως το κορυφαίο της κατηγορίας στα αμερικανικά charts! Από το ξεκίνημα της καριέρας της στην αυγή των ‘90s, η Mariah Carey έκανε απίθανα πράγματα στο χώρο της δισκογραφίας. Το τρίτο studio album της, Music Box, που είχε κυκλοφορήσει την προηγούμενη χρονιά, είναι σήμερα ένα από τα κορυφαία σε πωλήσεις όλων των εποχών, με περισσότερα από 28 εκ. αντίτυπα! Ακολούθησε το Merry Christmas, παρουσιάζοντας διασκευές κλασικών Christmas songs αλλά και νέο σχετικό υλικό. Ο δίσκος ανέβηκε στην τρίτη θέση των Η.Π.Α., ξεπερνώντας βαθμιαία σε πωλήσεις τα 15 εκ. παγκοσμίως. Εντός συνόρων έγινε άμεσα τρεις φορές πλατινένιος και ακόμη πέντε έως το 2020!
Ως lead single, το All I Want for Christmas Is You σάρωσε σε ολόκληρο τον κόσμο και είναι οριακά εκείνο από το οποίο… ξεκινούν τα εορταστικά κομμάτια κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Το 2009 είχε πιστοποιηθεί δύο φορές πλατινένιο στις Η.Π.Α., ενώ, με την επικράτηση της ψηφιοποίησης και τις αλλαγές στον τρόπο των μετρήσεων, από το 2021 είναι το μοναδικό διαμαντένιο χριστουγεννιάτικο track στην Αμερική! Μάλιστα, στην κορυφή των charts ανέβηκε για πρώτη φορά μόλις το 2019, ενώ έκτοτε επανέρχεται σταθερά κατά την εορταστική περίοδο, έχοντας συμπληρώσει οκτώ εβδομάδες ως no. 1 και τρεις στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2020. Οι πωλήσεις του single εκτιμώνται σε περισσότερα από 16 εκ. αντίτυπα παγκοσμίως! Τους στίχους υπογράφει η ίδια η Carey, ενώ τη μουσική ο Walter Afanasieff, συνδημιουργός του Licence to Kill για την ομώνυμη James Bond ταινία, λίγα χρόνια νωρίτερα (1989). Το All I Want for Christmas Is You ανανέωσε το ενδιαφέρον για τα πρωτότυπα Christmas songs, κι εννοείται ότι δεν είχε αντίπαλο στα ‘90s στο επίπεδο αυτό. Έκτοτε και μέχρι σήμερα μπορεί να παρουσιάζονται νέα original χριστουγεννιάτικα κομμάτια σε ετήσια βάση, ωστόσο είναι τέτοια η κατεύθυνση της μουσικής, ώστε, μοιραία, ελάχιστα θα καταφέρουν να αντέξουν πραγματικά. Έχουμε την αίσθηση ότι η συγκεκριμένη λίστα δίνει επαρκή εικόνα περί του τι σημαίνει «διαχρονικό τραγούδι».
Outro. Christmas is All Around – Bill Nighy (2003)
Δε θα μπορούσε να λείπει αυτό! Στον μικρό, αλλά απίθανο ρόλο του ξεπεσμένου rock star Billy Mack, ο οποίος του χάρισε βραβείο BAFTA για Καλύτερη Ερμηνεία Β΄ Ανδρικού Ρόλου στη λατρεμένη ταινία Love Actually, ο Bill Nighy ερμηνεύει υπέροχα και με κορυφαίο στυλ το Christmas Is All Around, διασκευάζοντας το Love Is All Around των Βρετανών Troggs από το τρίτο studio album τους, Cellophane (1967). Η απήχησή του μάλιστα ήταν τέτοια ώστε να πλασαριστεί στην 26η θέση των βρετανικών charts στο ντεμπούτο του, παραμένοντας στο top 40 για μία ακόμη εβδομάδα. Ο Nighy είναι απολαυστικός σε κάθε on-screen δευτερόλεπτο και για ισάριθμους λόγους, ενώ το πολυαγαπημένο τραγούδι αποτελεί must για τους… μύστες, μαζί με την ίδια την ταινία. Love, actually!